Казкаинның жаңа биологиялық белсенді аналогтарыныңсинтезі және олардың қасиеттері
DOI:
https://doi.org/10.15328/cb2025_59Кілттік сөздер:
Казкаин аналогтары, 1-(2-этоксиэтил)-4-оксопиперидин, пропилацетилен спирті, миелоынталандырғыш белсенділігі, кванттық химиялық есептеулер.Аннотация
Зерттеу анестетикалық және антиаритмиялық Казкайн препаратының жаңа құрылымдық аналогтарын синтездеуге және фармакологиялық бағалауға бағытталған. 1-(2-Этоксиэтил)-4-оксопиперидин негізіндегі пропилацетилен спиртін фторбензоилхлоридтермен ацилдеу арқылы оның негізінде 2 жаңа туынды синтезделді. Биологиялық скрининг жүргізу мақсатында бұл қосылыстардың циклодекстринмен кешендері алынды. Аталған кешендердің миелостимуляциялық белсенділігін зерттеу нәтижесінде олардың бірі — атап айтқанда, 3-фторбензоилокси туындысы жоғары миелостимуляциялық әсерді көрсетті, әсіресе лейкопоэз мен тромбопоэзді ынталандыруға қатысты. Бұл β-циклодекстринмен кешен қосылыс лейкоциттер мен тромбоциттер пролиферациясының айтарлықтай стимуляциясы жалпы лейкоциттер санының айтарлықтай жоғарылауымен және гранулоцитар мен лимфоциттердің қалпына келуі жақсарғанын көрсетті. Бұл нәтижелер синтезделген қосылыстардың фармакологиялық қолдану үшін, әсіресе гемопоэзді ынталандыру және миелосупрессиядан қорғау үшін маңызды әлеуеті бар екенін көрсетеді. Сонымен қатар кванттық-химиялық есептеулері орто- және мета-фторбензоилхлоридтердің реакцияға қабілеттілігі жоғары екенін жүргізілген реакциялардың синтез нәтижесінде алынған өнімдердің жоғары шығымдылығымен (94% және 89%) расталғанын көрсетті.
Библиографиялық сілтемелер
1 Babayan EA (2006) New drugs [Novyie lekarstvennye preparaty] 7:3-6. (In Russian)
2 Kadyrova DM, Pichkhadze TM, Praliyev KD, Yu VK (2010) Bulletin of KazNMU [Vestnik KazNMU] 5:221–224. (In Russian)
3 Yu VK, Praliyev KD (1997) 1-(2-ethoxyethyl)-4-(dimethoxyphosphoryl)-4-hydroxypiperidine, which has plant growth stimulating activity [1-(2-etoksietil)-4-(dimetoksi-fosforil)-4-gidroksipiperidin, obladayushchiy stimuliruyushchey rost rasteniy aktivnost'yu] / application. Prev. Pat. 5011 RK.MKI⁶С07F211/48, A61N 43/40. 28.12.95; publ. 15.08.97. Bull. No3. (In Russian)
4 Zhumakova S, Malmakova AE, Yu VK, Praliev KD, Iskakova TK, et al. (2021) Pharmaceutical Chemistry Journal 54:12. https://doi.org/10.1007/s11094-021-02345-9
5 Koshetova ZA, Praliyev KD, Yu VK, Lee T, Zhumanova NA, et al. (2021) 1-(2-ethoxyethyl)-3,5-bis(2-fluorobenzylidene)-4-oxopiperidine with growth-stimulating activity. Patent for utility model of the Republic of Kazakhstan № 6025 from 30.04.2021. (In Russian)
6 Zharkynbek TE, Askar DM, Zharas AS, Ten AYu, Yu VK, et al. (2024) Acetate of the complex di(dimethyl(1-(2-ethoxyethyl)-4-hydroxypiperidin-4-yl)phosphonate copper(II) with plant growth-stimulating activity. Patent for utility model of the Republic of Kazakhstan № 8865 from 16.02.2024. (In Russian)
7 Zhumakova SS, Praliyev KD, Iskakova TK, Malmakova AE, Kadyrova DM, et al. (2018) Bull of Scientific and Technical Society «KSTS» [Izv.NTO “KAHAK”] 3(62):39-46. (In Russian)
8 Nyandou PB, Noudem P, Mveme CDD, Fouejio D, Zekeng SS (2024) Chinese Journal of Physics 89:1862-1882. https://doi.org/10.1016/j.cjph.2024.04.031
9 Miar M, Shiroudi A, Pourshamsian K, Oliaey AR, Hatamjafari F (2021) Journal of Chemical Research 45(1-2):147-158. https://doi.org/10.1177/1747519820932091
10 Seilkhanov TM, Nazarenko LA, Poplavskii NN, Seilkhanov OT, Iskakova TK, et al. (2016) Rus J Gen Chem 86:118-123. https://doi.org/10.1134/S1070363216010199
11 Zhumakova SS, Sokolenko AS, Baktybayeva LK, Daulet GD, Praliyev KD, et al. (2024) 1-(2-Ethoxyethyl)-4-(pentin-1-il)-4-[(3-ftorbenzoyl)oxy]piperidine in complex with β-cyclodextrin with myelostimular activity. Patent for invention №37060 from 29.11.2024. (In Russian)
Жүктелулер
Жарияланды
Как цитировать
Шығарылым
Бөлім
Лицензия
Copyright (c) 2025 Авторлар
Бұл жұмыс бойынша лицензии Creative Commons «Attribution-NonCommercial-NoDerivatives» («Атрибуция — Коммерциялық емес пайдалану — Без производных произведений») 4.0 Бүкіләлемдік қол жетімді.
Авторлар өз жұмыстарының авторлық құқықтарын сақтайды және Creative Commons Attribution License (CC BY-NC-ND 4.0) шарттарымен лицензиялау арқылы журналға осы жұмысты алғаш рет жариялау құқығын береді. Бұл басқа адамдарға жұмыстың авторын көрсете отырып және осы журналдағы бастапқы басылымға сілтеме жасау арқылы таратуға мүмкіндік береді.
